Firudin Gilar Bek

     Bakı və şimal rayonlarımızda yaşayan xalqımızın bir hissəsi Tat adlanır ki, onların əsl mənşəyi, kökü haqda biz heç nə bilmirik. Qədim mənbələrdə türklər Tat sözünü oturaq, şəhərli xalqlara aid edirdilər. Özlərini isə bunun əksi olaraq köçəri xalq sayırdılar. Kaşqarlı Mahmudun "Divanü Lüğət-it Türk" əsərində "Başsız papaq tatsız türk olmaz" ifadəsi var ki, bu da tatların türklərlə bağlılığı mənasındadır. Bu məqalədə mən Tat sözü və tatlar haqqında, bu günə qədər açılmayan sirlərə aydınlıq gətirəcəyəm. Bu gün özünü alim adlandıran, əslində isə dərindən düşünmə qabiliyyəti olmayan, cahil "qədim tarixçilərdən" fərqli olaraq, mən sirləri - qədim mətnləri tərtib edən müdriklərin öz məntiqi ilə açacağam. Əvvəla ondan başlayaq ki, özlərinin xüsusi dili olan tatların əksəriyyəti şiə olsa da, aralarında iudaizmə iman gətirənlər də var. Onlar yəhudi sayılır və Cuhur adlanırlar. Dağ yəhudiləri kimi də tanınan bu cuhurların dilləri ilə ivrit dilinin heç bir bənzə...

        Сегодня всё больше исследований показывают, что ислам — это не просто религия, связанная только с мусульманами. В глубине своей сути ислам уходит корнями в откровения Торы. Коран говорит, что первыми мусульманами были пророки Авраам, Иаков и Моисей (1). Известный суфий Мухиддин ибн Араби писал: «Всевышний сказал: "Завещал это своим сыновьям и Авраам, и Иаков: Сыны мои! Бог избрал для вас религию; умрите же мусульманами", — то есть повинующимися Ему… Религия у Бога — это Ислам, а именно повиновение» (2). Это показывает, что ислам начинается не с арабов, а с библейских патриархов. И чтобы понять истину, важно постичь внутреннюю логику древних писаний. В Торе эта логика называется единым языком — "сафа". В исламе этот язык известен как суфизм, и именно его развивали "братья чистоты" — Ихван ас-Сафа. В статье "Расшифровка Торы с помощью "языка птиц": С кем боролся Иаков" я подробно писал о суфизме (3). Согласно этой традиции, челове...